Ik verwacht weinig tot niets meer van onze journalisten omdat ik anders toch elke dag teleurgesteld en wenend in mijn bed zou kruipen omwille van zoveel dagelijkse incompetentie.
En toch, ineens was ik weer teleurgesteld.
Gisteren was ik in de New York Times aan het lezen – ja, ik weet het, dat klinkt verschrikkelijk intellectueel en pedant. Dat laatste woord wou ik gewoon eens gebruiken omdat ik het toch over intellectueel had.
Plots lees ik dat Lawrence Weiner overleden was. Al een week, bijna twee zelfs. Op 2 december was het ermee gedaan.
Weiner is één van de belangrijkste kunstenaars van de 20e eeuw; vertegenwoordiger van de conceptuele kunst (jaren 60) waarbij het idee belangrijk is.
Een werk moet niet mooi zijn maar moet intellectueel uitdagen. Het moet zelfs niet tastbaar zijn.
Duchamp met zijn urinoir en de rest van zijn readymades was eigenlijk de absolute voorganger zonder het zelf te weten.
Ik ben absolute fan van conceptuele kunst.
Ik weet dat velen het zever vinden, en dat men liever naar een schilderij van Van Gogh kijkt dan naar een werk waarbij taal en idee de kern vormen maar als mensen er kwaad van worden, betekent het iets.
In alle geval meer dan gewoon “och mooi” en men gaat verder met het leven.
On Kawara met zijn datum-schilderijen is een goed voorbeeld van concept art.
Chris Burden behoort ertoe.
Zelfs Christo is conceptuele kunst, jawel.
En om het meer recent te nemen, en een niet dode erbij te betrekken: Ai Weiwei. Het is dus geen marginaal verschijnsel. Het is niet een stroming ergens in de marge waar twee of drie kunstenaars toe behoren, die is opgekomen en weer is verdwenen.
Nogmaals; ik ben fan.
Taal en denken zijn mijn leven.
Mijn moeder heeft geen taal, mijn moeder denkt niet. Ik heb het alles van kleins af voor haar moeten doen en het is deel van wie ik ben.
Dat is zoveel belangrijker voor mij dan eender welk werk van Van Gogh. Ik sta daar bij stil. Ik sta bij alles stil. Misschien wel te veel; ik moest echter. Ik moest voor mijn moeder denken, haar doorgronden.
Je kijkt anders aan tegen kunst.
Weiner, nu, is niet zomaar een meeloper in dat geheel. Hij behoort tot de top.
Hij maakte sculpturen van taal. Hij schreef meestal gewoon zinnen (in de taal van het land waar het gebeurde) die de toeschouwer zich dan eigen kon maken.
Het was per definitie niet commercieel.
Een dergelijk werk kopen was niet meteen aan de orde. Een zin op een muur verkoop je niet zomaar. Iedereen gebruikt die, en dat is ok.
Weiners idee van kunst was het volgende.
“Declaration of Intent”:
The artist may construct the piece.
The piece may be fabricated.
The piece need not be built.
In de media hier, geen woord over zijn dood. Ik ben nu nog eens gaan terugkijken of ik het toch niet gemist had en in de standaard online staat wel degelijk een artikel.
Dat is het dan ook.
Op het journaal niets. De andere kranten: de grote leegte. De Morgen pretendeert steeds weer zo met cultuur bezig te zijn, maar noppes.
Canvas, de grote cultuurzender van Vlaanderen, maar de VRT laat ons in de steek.
Werkelijk ongezien. Een van de belangrijkste kunstenaars sterft en geen journalist – op iemand bij de Standaard na (Jozefien Van Beeck) – vindt het nodig er enige aandacht aan te besteden.
Arm Vlaanderen.
Dieter Ohler 